Çevre ve Sağlık Teknolojilerinde İhtisaslaşma Programı kapsamında önemli çalışmalar yürüten Düzce Üniversitesi, bölgemiz için de tıbbi mantar üretimine yönelik çalışmalar gerçekleştiriyor.

Tıbbi mantar üretimi hakkında önemli bilgiler veren Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Öğretim Elemanı ve Düzce Üniversitesi Tarımsal Atıkların Endüstriye Geri Kazanımı Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdür Yardımcısı Araş. Gör. Dr. Çağlar Akçay, “Üniversitelerimizin Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşması” temalı proje çalışması kapsamında, 18 Ekim 2016 tarihinde, 2016-2017 Yükseköğretim Akademik Yılı Açılış Töreni’nde Sayın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Düzce Üniversitesi’nin Çevre ve Sağlık alanında ihtisas üniversitesi olarak seçildiği açıklanmıştı. Bu gelişmenin hemen akabinde Üniversitemiz bünyesinde araştırma merkezleri kurulmaya başlandı. Tarımsal atıkların endüstriye geri kazandırmak, katma değeri yüksek ürünler elde etmek ve bölgesel kalkınmayı sağlamak amacıyla üniversitemiz bünyesinde Tarımsal Atıkları Endüstriye Geri Kazanımı Uygulama ve Araştırma (DÜTAGAM) Merkezi kuruldu. Tıbbi ve yenilebilir mantar üretimi de Merkezin çalışma konularından bir tanesi olarak seçildi.” dedi.

“Merkezimize Çok Sayıda Destek İsteği Geliyor”

Düzce Üniversitesi’nin Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşması çalışmaları kapsamında, yapığı çalışmalarla bölgemiz üreticilerine de katkı sağladığının altını çizen Dr. Çağlar Akçay, “Şimdiye kadar yaptığımız çalışmalarla hem tıbbi değeri yüksek olan mantar türlerini yetiştirdik hem de yenilebilir ve aynı zamanda pazar payı yüksek mantar türlerinin bölge halkına üretimini yaygınlaştırdık.  Merkezimize çok sayıda mantar üretimi ve mantarhane kurulumu konusunda danışmanlık desteği başvuruları gelmektedir. Gelen başvuruların daha çok kadınların olduğunun da altını çizmemiz gerekiyor. Gelen başvuruları değerlendirerek gerekli cihaz, donanım, kurulum, üretim teknikleri ve pazar destekleri konularında mentörlük desteği vermekteyiz. Bölge genelinde önemli miktarda tarımsal atık açığa çıkmaktadır. Düzce ilinde özellikle fındık üretimi sonrasında yıllık 94.746 ton fındık zürufu açığa çıkmaktadır. Ancak fındık üreticileri açığa çıkan bu atığı herhangi bir alanda değerlendirememektedirler. DÜTAGAM olarak fındık zürufu ve diğer tarımsal atıkların ekonomiye kazandırılarak katma değeri yüksek ürünlere dönüştürülmesini amaçlamaktayız. Tıbbi ve yenilebilir mantar üretimi de bu konulardan bir tanesidir. Düzce ilinde kadın girişimcilerin mantar yetiştirmeye çok fazla ilgi gösterdiklerini söyleyebiliriz. İhtisas üniversitesi olarak kadınların kendi işlerini kurarak tarımsal atıklardan tıbbi ve yenilebilir mantar yetiştirmelerini teşvik etmek istiyoruz. Böylelikle hem kadınların iş hayatına daha fazla katılarak ek gelir elde etmelerini hem de tarımsal atıkların geriye kazanımını sağlamış olacağımıza inanıyoruz.” şeklinde konuştu.

“Bölgemize de Hizmet Verecek Modern Laboratuvarlar Kuruyoruz”

Bugün bölgemizdeki mantarhane işletmecilerinin kompost hammaddesini belli bir maliyet ile hazır olarak kompost üreticilerinden temin ettiğini dile getiren Dr. Akçay, Düzce Üniversitesi’nin vermiş olduğu kompost üretim tekniği destekleri ile üreticilerin tarımsal atıklardan kendi kompostlarını kendilerinin hazırlayabildiklerini ve böylelikle de hammadde maliyetlerini düşürmüş olduklarını vurguladı.

Tıbbi mantarların faydalarının her geçen gün daha çok anlaşıldığını ve üretim miktarlarının da arttığını söyleyen Arş. Gör. Dr. Çağlar Akçay, “Uluslararası bilimsel literatürü taradığımızda tıbbi mantarların kanser tedavisinde kullanılmalarının yanı sıra şu anda tüm dünyanın mücadele verdiği Covid – 19 hastalığının tedavi edilmesinde olumlu etkilerinin de olduğu ortaya çıkmaktadır. Yalnızca tıbbi mantarları üretmekle kalmayıp yakın zamanda araştırma merkezimiz laboratuvarında üreteceğimiz mantarlardan katma değeri daha yüksek farklı ürünler elde etmeyi de planlıyoruz. Daha önce Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü laboratuvarlarında tıbbi ve yenilebilir mantar üretimini gerçekleştirmiştik, şimdi ise Düzce Üniversitesi Tarımsal Atıkların Endüstriye Geri Kazanımı Uygulama ve Araştırma Merkezi (DÜTAGAM) altında daha modern laboratuvarlar kuruyoruz ve yakın zamanda bölge halkının ziyaretlerine de açacağız. Düzenleyeceğimiz mantar yetiştiriciliği kursları ile de gerek Düzce gerekse diğer illerimizden gelen kursiyerlerimize tıbbi ve yenilebilir mantar üretimini anlatacağız.” dedi.

“Her Mantar Kültür Ortamında Yetiştirilemez”

Tıbbi mantar yetiştiriciliği hakkında da bilgiler paylaşan Akçay, nasıl ki hayvanlar alemi, bitkiler alemi, kendi içerisinde sınıflandırılıyorsa, her bir mantar türünün de kendine özgü bir yaşam isteği olduğunun altını çizdi. Doğada yetişen bazı mantar türlerinin iklim isteklerini, kültür ortamında sağlandığı takdirde, kompostlama tekniği ile yetiştirilebileceğine değinen Dr. Çağlar Akçay, Kanlıca, Trüf ve Kuzugöbeği gibi bazı tıbbi mantar türlerinin doğada diğer bitkilerle mikorizal yani karşılıklı faydaya dayanan simbiyotik ilişkilerinin olmasından dolayı kültür ortamında yetiştirilemeyeceğini ifade etti. Bu mantarinin türleri şu an için ancak kendi yaşam alanında yetişebildiği bilgisini paylaşan Akçay, kültür ortamında yetişebilen; İstiridye, Şitaki ve Reishi gibi mantarların yılın her mevsimi kültür ortamında yetiştirilebileceğinin altını çizdi. Mantar yetiştirmek isteyenlerin, bu mantar türlerinin yaşam isteklerini (sıcaklık, nem, oksijen, karbondioksit vb.) ve yetiştirme tekniklerini öğrenmeleri gerektiğinin altını çizen Çağlar Akçay, DÜTAGAM olarak bu mantar türlerinin yetiştirme tekniklerini yakın bir zamanda düzenleyecekleri eğitim kursları ile tüm bölge halkına kazandıracaklarının altını çizdi.

“Mantar Yetiştirmek de Bir Meslektir”

Üreticiler için pazara ulaşım koşulları hakkında da bilgiler paylaşan Arş. Gör. Dr. Çağlar Akçay, “Mantar yetiştirmede ticari kazanç; kurulan mantarhanenin yatırım kapasitesi, yetiştirilen mantar türü, kullanılan kompost kalitesi ve pazar büyüklüğü gibi faktörlere göre değişkenlik göstermektedir. Üreticiler yenilebilir mantarların pazara ulaşmasında ve pazarlanmasında herhangi bir problemle karşılaşmamaktadırlar. Fakat tıbbi özellikte olan ve gıda amaçlı kullanılmayan mantarların yalnızca tıbbi özellikleri ile değerlendirildiği için bu mantarları sadece isteyen kişiler almaktadır. Bu nedenle bu noktada pazar sıkıntısı yaşanmaktadır. Ancak tıbbi mantarların pazarı oluşturulduğunda kurutularak yenilebilir mantarlara göre daha yüksek fiyatlardan satılabilmektedir. Bu konuda pazarlamacılardan destek alınabilir. Son olarak üreticilere ve mantar üretmek isteyen girişimcilere tavsiyem mantar yetiştirmenin de bir meslek olduğunu ve emek yoğun işler olduğunu bilmelerinde fayda olduğunu düşünüyorum. Mantar yetiştirmenin kısa zamanda zengin olmak değil emek, zaman ve para harcayarak bir gelir kapısı olduğunu hatırlatmak isterim.” diyerek sözlerini sonlandırdı.